شەڕێكی نوێ‌ لەبەر دەرگاكەماندایە

‌نەبەز گۆران

ئەم چیرۆكە تازەیە دەستپێدەكات، چیرۆكێكی ئاسان نابێت بۆ ئێمە. هەرێمی كوردستان لەنێوان ئەم دوو زلهێزەدا كەرەستەی بەرگری نییە. پێناچێت تەنها چیرۆكەكە بە ئێران كۆتایی بێت و، چاوەرواندەكرێت بۆ توركیا_ش هەمان چیرۆك دووبارە بكرێتەوە. لەم نێوانەدا ئەوەی گرنگە هەرێمی كوردستان و خەڵكەكەیەتی. با وا بیربكەینەوە ئابڵوقەكە دەستێپێكردوە و، ئەمریكا فشاری بۆ سەر_عێراق دروستكرد سنوورەكانی بەسەر ئێران_دا داخست، هەرێم لەم كاتەدا چ رێگایەكی دیكەی هەیە بۆ پڕكردنەوەی ئەو بۆشاییە؟ ئەی پەرچەكرداری _ئێران_چی دەبێت؟ ئەی ئەگەر هەمان چیرۆك بۆ _توركیا دووبارە كرایەوە، ئێمە لە هەرێم رێگا نوێیەكانمان چین، تا نەكەوینە ژێر هەیمەنەی ئەم ململانێیەوە و باجی قورس نەدەین و گەمارۆكەش نەبێتە گەمارۆ بەسەر ئێمە؟ لەرووی بازارەوە ئێمە لە ئێستادا دوو دەرگامان هەیە بۆ خۆژیان، دەرگای ئێران و توركیا گەر ئەو دوو دەرگایە داخران چی؟ گەر یەكێكیان داخرا ئەویتریان دەتوانێت دۆخەكە رابگرێت؟ 

پێدەچێت سەركردە حیزبییەكانی هەرێم لەم دۆخەدا سەرقاڵی هەڵبژاردن بن و، خەریكی دونیا بچوكەكەی حیزب بن! نایانەوێت بیر لەوە بكەنەوە دوای دوو مانگی دیكە هەرێم دەكەوێت ناو دۆخێكی چاوەرواننەكراوەوە. (هەڵبەت بۆ منی هاوڵاتی جێگای خۆشحاڵییە ئەو دوو مۆدێلە سیستەمە حوكمرانییەی ئێران و توركیا كۆتاییان بێت.) ئەما بۆ من گرنگە هەرێم لەم ململانێیەدا پشكی زۆری بەرنەكەوێت، تەنها چەكێكیش بەدەست هەرێمەوە بێت، خۆرزگاركردنییەتی لەو دۆخە و نەهێڵێت ببێتە بەشێك لەو ململانێییە.

ئێران مەترسیدارە. كاتێك رووبەرووی گەمارۆكە دەبێتەوە، دەستدەكات بە لێدان لەبەرژەوەندییەكانی_ئەمریكا_ لەناوچەكەدا.  ئەو گورزانەشی دەیوەشێنێت هەمیشە بە جۆرێك ئەنجامیدەدات خۆی ئامادەیی تێدا نەبێت و، بەهێزە سێبەرەكانی دەرەوەی خۆی ئەركەكان جێبەجێدەكات. چاوەروانناكرێت پەرچەكردارەكانی ئێران پەرچەكرداری ئابووری بن، بەڵكو بە شێوازە میلیشاییەكە دەبن، بەتایبەت لەو شوێنانەی باڵادەستی هەیە.  سنووری نێوان هەرێم و ئێران سنوورێكی فراوانە و چەندین دەروازەش بەیەكەوە دەمانبەستێتەوە و، بەشێكی بازارەكەشمان لەسەر كاڵای ئێرانییە، كاتێك گەمارۆكە دەست پێدەكات ئیدی ئەمە گۆرانكاری بەسەردا دێت. چ سیاسییەكان و چ بازرگانەكان، پێش ئەوەی چیرۆكەكە رووبدات، دەبێت بۆ رێگایەكی دیكە بگەڕێن، تا ئەو گەمارۆیە نەبێتە گەمارۆش بەسەر هەرێمەوە و تا ئەو شێواندنی ئاساییشە نەبێتە شێواندنی ئاسایشی هەرێم. 

لەوانەیە هەڵەبێت راستەوخۆ بیرمان بچێت بۆ رێگای توركیا چونكە چاوەرواندەكرێت ئەم ئیدارە نوێییەی ئەمریكا_ هەمان نەخشەی ئێران بۆ ئەویش دووبارە بكاتەوە. گومانم لەوەنییە لەم شەڕەدا كەروودەدات، هەرێم بتوانێت بەبێ‌ ئازار تێپەڕێت. حیزبە كوردییەكان لەبری پیاهەڵشاخان بەیەكتریدا لەسەر كورسییەكی پەرلەمانی، باشترە لە ئێستاوە بیربكەنەوە بۆ خۆرزگاركردن لەوەی بریارە رووبدات.

هەموو ئەگەرە مەترسیدارەكان شایەنی ئەوەن پێش ئەوەی رووبدەن، بیریان لێبكرێتەوە و چارەسەرێكیان بۆ بدۆزرێتەوە. گەمارۆكەی سەر ئێران هەمان گەمارۆ كۆنەكەی سەر_عێراق_ە، كە تا ئەم چركەساتەش كاریگەرییەكانی بەسەر كۆمەڵگەكەمانەوە ماوە. _ئێران_یش، دەوڵەتێك نییە بیەوێت بە ئاسانی تەسلیم بێت، لەبری تەسیلم بوون هەموو رێگا نادروستەكان دەگرێتە بەر. ئەوەی جێگای سەرسامییە بێخەمی سەركردە حیزبییەكانی هەرێمە لەوەی كە بریارە رووبدات!  هەموویان ئاگاداركراونەتەوە چی روودەدات، كەچی وەك هەموو چیرۆكەكانی تر، دەیانەوێت رووبدات و كێشە دروستبێت پاشان لەبری چارەسەر بیخەنە ئەستۆی یەكتری!

ئەو نەوتەی لە ئێرانەوە دەڕوات ئەگەر راگیرا، چی روودەدات؟ ئەو بەنزینەی لە ئێرانەوە دێت ئەگەر راگیرا چی روودەدات؟ ئەو كاڵا و خۆراك و میوەیەی لە ئێرانەوە دێت ئەگەر راگیرا چی روودەدات؟ ئەگەر ئێران بۆ فشار خستنە سەر ئەمریكا دەستیكیكرد بە تێكدانی ئارامی ئەو شوێنانەی هاوپەیمانی ئەمریكان چی روودەدات؟ ئەگەر ئێران لە رێگای میلیشا سێبەرەكانییەوە شەرێكی لەناوچەكەدا هەڵگیرساند چی روودەدات؟ ئەمانەو دەیان پرسیاریدیكە پاش 5_11 پێویستیان بە وەڵامە و كاتەكەش زۆر كەمە بۆ دۆزینەوەی وەڵامی دروستی ئەم پرسیارانە. بەڵام پێویستە خەڵكی ئەم هەرێمە بزانن، شەرێك هاتووەتە بەردەرگاكەمان و لەبری بیركردنەوە بۆ خۆلادان لێی، هەموو لایەك سەرقاڵی دونیا بچوكەكەی حیزبن و، خەمەگەورەكەیان لەبیركردوە بۆ خەمی بچوكی ناو هەڵمەتی هەڵبژاردن و پەلاماردانی یەكتری. پاش 5_11 چارەنووسی ئەم هەرێمە لەبەردەم هەرەشەی گەورەدایە. ئەگەر عەقڵێكی دروست ئیدارەی ئەم رووداوە نوێیە نەدات، وەك راوێژكارێكی كۆشكی سپی لە بی،بی،سی وتی: " ئەگەر ئاگامان لە كوردەكان نەبێت، ئەوەی بەدەستیان هێناوە لە دەستیدەدەن."